Is Buddhism a religion?
ဒီကေန႔ ဓမၼစကူးလ္ဆရာတစ္ေယာက္ ေမးလို႔ Religion ဆိုတာကို ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။
ဆရာနႏၵာသိန္းဇံ ေျပာခဲ့တာေလးကို မွတ္မိသေလာက္ေျပာျပမိပါတယ္။ ကို္ယ့္မွတ္စုထဲမွာ ရိွတာက
(၁)
Religion ဆိုတာ လက္တင္စကား Religio ဆိုတဲ့ေ၀ါဟာရက ဆင္းသက္လာတာ။ နတ္ဘုရားေတြနဲ႔ လူ႔၀ိညာဥ္တို႔ ျပန္လည္ခ်ည္ေႏွာင္တဲ့သေဘာကို religion လို႔ေခၚတယ္။ ( to bind back with gods and human soul.)
Religion ဆိုတာ လက္တင္စကား Religare မွဆင္းသက္လာတယ္လို႔လည္းဆိုတယ္။ ထာ၀ရဘုရားနဲ႔ ၀ိညာဥ္တို႔ ျပန္လည္ေပါင္းဆုံခ်ည္ေႏွာင္တဲ့သေဘာပါ။ (re= again, ligare= to bind ) to bind back with God and soul
ဆရာေျပာျပတဲ့ ေနာက္ထပ္အဓိပၸာယ္ႏွစ္ခုရိွေသးတယ္။ ဒါကိုေတာ့ မေရးေတာ့ပါဘူး။
(၂)
Collins COBUILD အဘိဓာန္မွာျပန္ၾကည့္ေတာ့ ဒီလို ဖြင့္တာေတြ႔တယ္။
Religion is belief in a god or gods and the activities that are connected with this belief, such as praying or worshiping in a building such as a church or temple.
A religion is a particular system of belief in a god or gods and the activities that are connected with this system.
ဒီဖြင့္ဆုိမႈကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ နတ္ဘုရား.ထာ၀ရဘုရားကို ယုံၾကည္မႈ၊ ဒီလုိယုံၾကည္မႈနဲ႔ဆက္စပ္တဲ့အျပဳအမူမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းဟာ Religion လို႔ဆိုရမွာပါ။
(၃)
ႏွစ္ဖက္လွဦးေက်ာ္လြင္ေရးတဲ့ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ဘာသာေရးႏွင့္ကြ်ႏု္ပ္တို႔၏သုံးသပ္ခ်က္ စာအုပ္ထဲမွာေတာ့ ဒီလိုထုတ္ျပထားတာ ေတြ႔ရတယ္။
Religion: The recognition of supernatural powers and of the duty lying up man to yield obedience to these.
:The performance of our duties of love and obedience towards God.
:Belief in the existence of a supernatural ruling power. the Creator and controller of the universe, who has given to a man a spiritual nature which continues to exist after the death of the body.
အဓိပၸာယ္။ ။ရီလီဂ်င္းဆိုသည္မွာ သာမန္လူသားတစ္ေယာက္ လက္ရိွကိုယ္ကာယျဖင့္ ေတြ႔ျမင္ႏုိင္ေသာျဒပ္၀တၳဳေလာကထက္ေက်ာ္လြန္ေနသည့္ အျဖစ္ထူး သနစ္ထူး လိုရာၿပီးေစမႈ စြမ္းရည္သတၱိထူး စေသာ ပါ၀ါမ်ာကိုစြဲမွတ္ခံယူျခင္း။
ေဂါ့ဒ္(ထာ၀ရဘုရား)အား ရိုက်ဳိးျမတ္ႏုိးမႈဆိုင္ရာက်င့္၀တ္မ်ားကိုျပဳလုပ္ျခင္း.ယုံၾကည္ျခင္း (၀ါ)အစစ္အမွန္ဟူ၍ခံယူျခင္း၊ ရုပ္နိယာမျဖစ္စဥ္ႏွင့္အလွမ္းကြာေသာ ျဖစ္ရပ္ဆုိင္ရာစုိးမိုးျခင္းပါ၀ါ၊ ကမၻာေလာကတစ္ခုလုံးကို ဖန္တီးျဖစ္ေပၚေစသူ စိုးမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ေနသူ တည္ရိွေနသည္ဟု ယုံမွတ္ခံယူျခင္း။
ထိုအနႏၱတန္ခိုးရွင္က လူသား၏သိမႈႏွင့္ပတ္သက္တဲ့အရာ(၀ိညာဥ္)ကို ထည့္သြင္းေပးသနားသည့္ ဆိုးလ္ ေခၚေသာ ထိုအရာသည္ လူသား၏လက္ရိွကိုယ္ကာယအေဆာက္အဦ ေသဆုံးပ်က္စီးၿပီးေနာက္ ကမၻာပ်က္သည္အထိက်န္ရိွေနေသာအခ်ိန္ပိုင္းမွာ (ေနာက္ဘ၀မဟုတ္) သူ႔ဟာသူ ဆက္လက္တည္ရိွေနသည္ဟု ထင္ျမင္ျခင္း။...(စာ ၃၄-၃၅) လို႔ ေရးထားပါတယ္။
ေ၀ါဟာရစကားအသုံးအႏႈန္းကဲြေသာ္လည္း (၁)နဲ႔(၂)အဓိပၸာယ္နဲ႔ အတူတူပါပဲ။
ဒါဆိုရင္ ဗုဒၶ၀ါဒ၊ဗုဒၶဘာသာဟာ Religion တစ္ခုလား (Is Buddhism a religion? ) လို႔ ေမးရင္ ဘယ္လိုေျဖၾကမလဲ။ မဟုတ္ဘူး (No) လို႔ပဲ ေျဖရမွာပါ။
..ထို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶ၀ါဒကို ဘယ္နည္းႏွင့္မွ် ဘယ္အေၾကာင္းေၾကာင့္မွ Religion လို႔ မဆိုႏုိင္ပါဘူး..လို႔ ဆရာေတာ္ဦးဥာဏိႆရကလည္း ဗုဒၶႏွင့္ဗုဒၶ၀ါဒစာအုပ္မွာ ေဟာျပထားတာရိွတယ္။
ဗုဒၶ၀ါဒ၊ဗုဒၶဘာသာဟာ ဘယ္လိုReligion မ်ဳိးလဲလို႔ ကတ္သီးကတ္သတ္ ေမးလာရင္ေတာ့ အေျဖရခက္ႏုိင္တယ္။ စဥ္းစားမိတာက ဗုဒၶဘာသာကို မျဖစ္မေန Religionတစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ခ်င္ရင္ေတာ့ Religion ကို ေနာက္ထပ္အနက္အဓိပၸာယ္အသစ္တစ္ခု ထပ္မံဖြင့္ဆိုဖို႔ လုိအပ္ပါလိမ့္မယ္။
ဒီအခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အႀကံေကာင္းမ်ားရိွရင္လည္း ေဆြးေႏြးၾကတာေပါ့။
ေလာေလာဆယ္ ဆရာေတာ္ဦးဥာဏိႆရရဲ႕ အဆိုအမိန္႔ကုိ ေလ့လာၾကည့္ပါဦး။
..“အကယ္၍ ဗုဒၶ၀ါဒကို Religion လို႔ဆိုရင္ေတာ့ အျခားအျခားေသာ Religion မ်ဳိး မဟုတ္ပါဘူးလို႔ ဆိုခ်င္ပါတယ္။ Buddhist Religion သည္
(၁) အလြန္ေလးနက္ေသာဘ၀အျမင္ကို ေကာင္းစြာသင္ျပေပးေသာ Religion တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
(၂) ထိုေလးနက္ေသာဘ၀အျမင္ကို အေျခခံ၍ ဘ၀လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ကိုယ္တိုင္ႀကိဳးစား အားထုတ္ဖို႔ လမ္းညႊန္ေပးေသာ Religion တစ္ခုလည္းျဖစ္ပါတယ္။
(၃) ကိုယ္တိုင္ကိုယ္ပိုင္အသိဥာဏ္ျဖင့္ အားထုတ္သည့္အေလ်ာက္ အသိဥာဏ္မ်ား ေတာက္ေျပာင္ပြင့္လင္းလာေအာင္ သင္ျပေပးေသာ Religion လည္းျဖစ္ပါတယ္။
(၄)လူသားတို႔ရဲ႕ တန္ခိုးထက္လွစြာေသာ စိတ္ေစတသိက္ကို စနစ္တက် အသုံးခ်ခြင့္ေပးေသာ Religion လည္းျဖစ္ပါတယ္။
(၅) ဘ၀ႏွင့္ေသမင္းကို ရင္မဆိုင္ရဲေသာ သတၱ၀ါတို႔အား ရဲရဲရင့္ရင့္တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ ရင္ဆိုင္ရဲေအာင္ သင္ျပေသးေသာ Religion လည္းျဖစ္ပါတယ္။”
ကဲ...ဒါဆိုရင္ Religion ကို အဓိပၸာယ္အသစ္ ထပ္မံမသတ္မွတ္ဘဲ မျဖစ္ဘူးဆိုတာ ေပၚလြင္လာပါၿပီ။
အားလုံးကိုယ္က်န္းမာ စိတ္ခ်မ္းသာၾကပါေစ။
ဒီကေန႔ ဓမၼစကူးလ္ဆရာတစ္ေယာက္ ေမးလို႔ Religion ဆိုတာကို ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။
ဆရာနႏၵာသိန္းဇံ ေျပာခဲ့တာေလးကို မွတ္မိသေလာက္ေျပာျပမိပါတယ္။ ကို္ယ့္မွတ္စုထဲမွာ ရိွတာက
(၁)
Religion ဆိုတာ လက္တင္စကား Religio ဆိုတဲ့ေ၀ါဟာရက ဆင္းသက္လာတာ။ နတ္ဘုရားေတြနဲ႔ လူ႔၀ိညာဥ္တို႔ ျပန္လည္ခ်ည္ေႏွာင္တဲ့သေဘာကို religion လို႔ေခၚတယ္။ ( to bind back with gods and human soul.)
Religion ဆိုတာ လက္တင္စကား Religare မွဆင္းသက္လာတယ္လို႔လည္းဆိုတယ္။ ထာ၀ရဘုရားနဲ႔ ၀ိညာဥ္တို႔ ျပန္လည္ေပါင္းဆုံခ်ည္ေႏွာင္တဲ့သေဘာပါ။ (re= again, ligare= to bind ) to bind back with God and soul
ဆရာေျပာျပတဲ့ ေနာက္ထပ္အဓိပၸာယ္ႏွစ္ခုရိွေသးတယ္။ ဒါကိုေတာ့ မေရးေတာ့ပါဘူး။
(၂)
Collins COBUILD အဘိဓာန္မွာျပန္ၾကည့္ေတာ့ ဒီလို ဖြင့္တာေတြ႔တယ္။
Religion is belief in a god or gods and the activities that are connected with this belief, such as praying or worshiping in a building such as a church or temple.
A religion is a particular system of belief in a god or gods and the activities that are connected with this system.
ဒီဖြင့္ဆုိမႈကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ နတ္ဘုရား.ထာ၀ရဘုရားကို ယုံၾကည္မႈ၊ ဒီလုိယုံၾကည္မႈနဲ႔ဆက္စပ္တဲ့အျပဳအမူမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းဟာ Religion လို႔ဆိုရမွာပါ။
(၃)
ႏွစ္ဖက္လွဦးေက်ာ္လြင္ေရးတဲ့ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ဘာသာေရးႏွင့္ကြ်ႏု္ပ္တို႔၏သုံးသပ္ခ်က္ စာအုပ္ထဲမွာေတာ့ ဒီလိုထုတ္ျပထားတာ ေတြ႔ရတယ္။
Religion: The recognition of supernatural powers and of the duty lying up man to yield obedience to these.
:The performance of our duties of love and obedience towards God.
:Belief in the existence of a supernatural ruling power. the Creator and controller of the universe, who has given to a man a spiritual nature which continues to exist after the death of the body.
အဓိပၸာယ္။ ။ရီလီဂ်င္းဆိုသည္မွာ သာမန္လူသားတစ္ေယာက္ လက္ရိွကိုယ္ကာယျဖင့္ ေတြ႔ျမင္ႏုိင္ေသာျဒပ္၀တၳဳေလာကထက္ေက်ာ္လြန္ေနသည့္ အျဖစ္ထူး သနစ္ထူး လိုရာၿပီးေစမႈ စြမ္းရည္သတၱိထူး စေသာ ပါ၀ါမ်ာကိုစြဲမွတ္ခံယူျခင္း။
ေဂါ့ဒ္(ထာ၀ရဘုရား)အား ရိုက်ဳိးျမတ္ႏုိးမႈဆိုင္ရာက်င့္၀တ္မ်ားကိုျပဳလုပ္ျခင္း.ယုံၾကည္ျခင္း (၀ါ)အစစ္အမွန္ဟူ၍ခံယူျခင္း၊ ရုပ္နိယာမျဖစ္စဥ္ႏွင့္အလွမ္းကြာေသာ ျဖစ္ရပ္ဆုိင္ရာစုိးမိုးျခင္းပါ၀ါ၊ ကမၻာေလာကတစ္ခုလုံးကို ဖန္တီးျဖစ္ေပၚေစသူ စိုးမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ေနသူ တည္ရိွေနသည္ဟု ယုံမွတ္ခံယူျခင္း။
ထိုအနႏၱတန္ခိုးရွင္က လူသား၏သိမႈႏွင့္ပတ္သက္တဲ့အရာ(၀ိညာဥ္)ကို ထည့္သြင္းေပးသနားသည့္ ဆိုးလ္ ေခၚေသာ ထိုအရာသည္ လူသား၏လက္ရိွကိုယ္ကာယအေဆာက္အဦ ေသဆုံးပ်က္စီးၿပီးေနာက္ ကမၻာပ်က္သည္အထိက်န္ရိွေနေသာအခ်ိန္ပိုင္းမွာ (ေနာက္ဘ၀မဟုတ္) သူ႔ဟာသူ ဆက္လက္တည္ရိွေနသည္ဟု ထင္ျမင္ျခင္း။...(စာ ၃၄-၃၅) လို႔ ေရးထားပါတယ္။
ေ၀ါဟာရစကားအသုံးအႏႈန္းကဲြေသာ္လည္း (၁)နဲ႔(၂)အဓိပၸာယ္နဲ႔ အတူတူပါပဲ။
ဒါဆိုရင္ ဗုဒၶ၀ါဒ၊ဗုဒၶဘာသာဟာ Religion တစ္ခုလား (Is Buddhism a religion? ) လို႔ ေမးရင္ ဘယ္လိုေျဖၾကမလဲ။ မဟုတ္ဘူး (No) လို႔ပဲ ေျဖရမွာပါ။
..ထို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶ၀ါဒကို ဘယ္နည္းႏွင့္မွ် ဘယ္အေၾကာင္းေၾကာင့္မွ Religion လို႔ မဆိုႏုိင္ပါဘူး..လို႔ ဆရာေတာ္ဦးဥာဏိႆရကလည္း ဗုဒၶႏွင့္ဗုဒၶ၀ါဒစာအုပ္မွာ ေဟာျပထားတာရိွတယ္။
ဗုဒၶ၀ါဒ၊ဗုဒၶဘာသာဟာ ဘယ္လိုReligion မ်ဳိးလဲလို႔ ကတ္သီးကတ္သတ္ ေမးလာရင္ေတာ့ အေျဖရခက္ႏုိင္တယ္။ စဥ္းစားမိတာက ဗုဒၶဘာသာကို မျဖစ္မေန Religionတစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ခ်င္ရင္ေတာ့ Religion ကို ေနာက္ထပ္အနက္အဓိပၸာယ္အသစ္တစ္ခု ထပ္မံဖြင့္ဆိုဖို႔ လုိအပ္ပါလိမ့္မယ္။
ဒီအခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အႀကံေကာင္းမ်ားရိွရင္လည္း ေဆြးေႏြးၾကတာေပါ့။
ေလာေလာဆယ္ ဆရာေတာ္ဦးဥာဏိႆရရဲ႕ အဆိုအမိန္႔ကုိ ေလ့လာၾကည့္ပါဦး။
..“အကယ္၍ ဗုဒၶ၀ါဒကို Religion လို႔ဆိုရင္ေတာ့ အျခားအျခားေသာ Religion မ်ဳိး မဟုတ္ပါဘူးလို႔ ဆိုခ်င္ပါတယ္။ Buddhist Religion သည္
(၁) အလြန္ေလးနက္ေသာဘ၀အျမင္ကို ေကာင္းစြာသင္ျပေပးေသာ Religion တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
(၂) ထိုေလးနက္ေသာဘ၀အျမင္ကို အေျခခံ၍ ဘ၀လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ကိုယ္တိုင္ႀကိဳးစား အားထုတ္ဖို႔ လမ္းညႊန္ေပးေသာ Religion တစ္ခုလည္းျဖစ္ပါတယ္။
(၃) ကိုယ္တိုင္ကိုယ္ပိုင္အသိဥာဏ္ျဖင့္ အားထုတ္သည့္အေလ်ာက္ အသိဥာဏ္မ်ား ေတာက္ေျပာင္ပြင့္လင္းလာေအာင္ သင္ျပေပးေသာ Religion လည္းျဖစ္ပါတယ္။
(၄)လူသားတို႔ရဲ႕ တန္ခိုးထက္လွစြာေသာ စိတ္ေစတသိက္ကို စနစ္တက် အသုံးခ်ခြင့္ေပးေသာ Religion လည္းျဖစ္ပါတယ္။
(၅) ဘ၀ႏွင့္ေသမင္းကို ရင္မဆိုင္ရဲေသာ သတၱ၀ါတို႔အား ရဲရဲရင့္ရင့္တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ ရင္ဆိုင္ရဲေအာင္ သင္ျပေသးေသာ Religion လည္းျဖစ္ပါတယ္။”
ကဲ...ဒါဆိုရင္ Religion ကို အဓိပၸာယ္အသစ္ ထပ္မံမသတ္မွတ္ဘဲ မျဖစ္ဘူးဆိုတာ ေပၚလြင္လာပါၿပီ။
အားလုံးကိုယ္က်န္းမာ စိတ္ခ်မ္းသာၾကပါေစ။
No comments:
Post a Comment